Dlaczego właściwie olej silnikowy odgrywa tak znaczącą rolę w życiu samochodu i dlaczego jego odpowiedni dobór jest tak istotny? Do czego służy olej silnikowy? Jaki olej wybrać dla danego modelu samochodu i na co zwracać szczególną uwagę? Co ile powinniśmy wymieniać olej silnikowy i co oznaczają symbole umieszczone na opakowaniu?
Ciekawostki o olejach motoryzacyjnych:
Często to właśnie słabej jakości olej skraca żywotność silnika wobec czego powinniśmy wybrać taki, który pozwoli nam uniknąć nieprzyjemnych usterek i kłopotów z naszym samochodem. Na początek powinniśmy wiedzieć, że jakość oleju odgrywa szczególne znaczenie w momencie odpalania silnika samochodu, a także pierwsze kilka kilometrów pokonywanych przez pojazd, kiedy temperatura oleju jest niska. Kiedy auto jest z pełnym rozruchu w trasie, a temperatura silnika i oleju jest wysoka, prawdopodobieństwo usterki spada. Kontrolowanie poziomu oleju, jego jakość, a także wymiana pomaga wyeliminować usterki pojawiające się podczas odpalania samochodu takie jak zużywanie turbosprężarki czy awaria zaworów cyrkulacji spalin.
Najważniejszy parametr – lepkość oleju
Najważniejszym parametrem na który powinniśmy zwracać uwagę jest lepkość oleju silnikowego. Odgrywa on kluczową rolę chroniąc przedwczesne zużycie silnika. Lepkość możemy zastąpić również słowem gęstość, aby jak najlepiej zobrazować fizyczne właściwości substancji. Podobnie jak z innymi olejami – im ciecz zimniejsza, tym gęstszy jest dany olej.
Dostępne na rynku najtańsze oryginalne oleje silnikowe są zróżnicowane pod względem parametrów, a w sklepach możemy spotkać np. olej silnikowy 5w40, olej silnikowy 5w30, olej silnikowy 10w40 itd. Są to klasy lepkości olejów, które gwarantują inne zachowywanie się silnika w różnych warunkach atmosferycznych. Inny olej będzie używany w lecie, kiedy temperatury powietrza przekraczają 30 stopni, a inny w zimie, kiedy spadają 10 stopni poniżej zera. Zwłaszcza zimą, wybór odpowiedniego oleju jest szczególnie ważny.
Aby zrozumieć co oznaczają parametry na opakowaniach powinniśmy przyjrzeć się, jakie są oznaczenia literowo cyfrowe: 5W40, gdzie liczba umieszczona przed W (od ang. winter – zima) opisuje właściwości oleju zimą, natomiast liczba na końcu określa letnią lepkość oleju.
Warto jednak wziąć pod uwagę fakt, że kierowanie się tylko tymi parametrami nie zagwarantuje odpowiedniego dobrania oleju, ponieważ silniki w poszczególnych autach różnią się od siebie budową lub stopniem zużycia. Ponadto liczba na końcu, czyli letnia klasa lepkościowa odnosi się do temperatury roboczej (najczęściej jest to ok. 100oC), a więc takiej, która występuje w każdym samochodzie, kiedy silnik jest rozgrzany. Temperatura ta u prawidłowo chłodzonego silnika jest w zasadzie taka sama niezależnie od pory roku, a więc powinniśmy zwrócić większą uwagę na pierwszą wartość lepkości, zwłaszcza w zimie. Wartość ta określa minimalną temperaturę, która umożliwia uruchomienie silnika, więc im jest mniejsza, tym niższa temperatura w której olej zachowuje swoją płynność. Musisz jednak wiedzieć, że w przypadku gdy temperatura jest ujemna, większość olei jest zbyt gęstych i za mało wydajnych, jednak zmniejszona lepkość może okazać się tutaj niezaprzeczalnym atutem, ponieważ im olej bardziej wodnisty, tym krótszy czas, kiedy silnik pracuje na sucho. Wobec tego nasuwa się wniosek, że niższa lepkość oleju jest dobra dla silnika praktycznie zawsze, nie tylko zimą. Nie dajmy się więc zwieść wrażeniu, że dany olej jest dla naszego auta zbyt wodnisty – w temperaturze pracy roboczej silnika, każdy z nich taki jest, a ważne jest to, aby właściwości smarujące były widoczne, kiedy auto stoi, a olej gęstnieje.
Co ile wymieniać olej silnikowy?
Skoro już ustaliliśmy, jak ważny jest odpowiedni dobór oleju silnikowego, pojawia się oczywiste pytanie – jak często go wymieniać?
Częstotliwość wymiany tego płynu wpływa znacznie na trwałość i żywotność jednostki napędowej. Trzymanie się zalecanych terminów pozwala zapobiec osadzaniu się nagaru i utrzymać żywotność np. turbiny czy łańcucha napędu rozrządu. Dodatkowo olej silnikowy, a zwłaszcza ten dobrze dobrany, odpowiada za zmniejszenie oporów pracy silnika, co ma wpływ na zużycie paliwa, uszczelnia luzy pomiędzy pracującymi elementami czy też chroni przed korozją.
Poszczególni producenci samochodów ustalają co ile km powinna nastąpić wymiana oleju silnikowego, a dodatkowo określa jego specyfikację, jednak i na tym polu są kwestie sporne. Dla przykładu, część producentów nowoczesnych silników zaleca użycie olejów long life, które zachowują swoje właściwości aż do 30-50 tys. km podczas gdy graniczny zakres określany przez mechaników i specjalistów to 15-17 tys. km.
W autach, które są eksploatowane w mieście, a więc pokonują relatywnie krótkie odcinki, są często odpalane powinniśmy wymieniać olej silnikowy częściej, bo co 10 – 12 tys. km, a w przypadku tych z instalacją gazową, nawet co 10 tys. km. Z kolei w przypadku pojazdów, które są rzadko eksploatowane, lub większą część roku nieużywane, wymiana oleju jest zaleca raz do roku.
Inne przydatne informacje
W przypadku, kiedy decydujemy się na samodzielną wymianę oleju silnikowego, możemy mieć nieprzyjemną sytuację, kiedy zdarzy nam się coś zabrudzić olejem silnikowym. Podobnie wygląda sprawa, kiedy w naszym samochodzie występują nieszczelności powodujące wyciekanie płynów. Wobec tego czym rozpuścić olej silnikowy? Jak usunąć olej silnikowy z ubrań, kostki brukowej lub tapicerki?
W przypadku kostki brukowej, najlepiej od razu zrezygnować z szorowania płynem do mycia naczyń, czy zabawy z palnikiem i sięgnąć po środek dedykowany do usuwania plam z olejów. Jest to rozwiązanie stosunkowo tanie, bezpieczne i skuteczne.
W przypadku ubrań lub innych materiałów zaleca się zapranie namoczonej tkaniny pasta BHP, następnie natarcie jej np. oliwką dla dzieci. Po tym zabiegu powinniśmy wyprać w pralce, w wysokiej temperaturze wyłącznie materiały ubrudzone olejem. Pamiętaj, że w przypadku takich zabrudzeń, najważniejsze jest aby działać szybko, zanim olej zdąży wchłonąć w kostkę lub ubranie!